Kilka refleksji o komunikacji z nastolatkiem
Kiedy młody człowiek wkracza w okres dorastania, świat relacji dziecko – rodzic niejednokrotnie wywraca się do góry nogami. Z tego artykułu dowiesz się jak rozmawiać z nastolatkiem oraz o tym jakie zmiany zachowania zachodzą w okresie dojrzewania.
Spis treści:
Zmiany zachowania w okresie dojrzewania
Wraz z nastaniem okresu dorastania, nagle i niespodziewanie, tracimy dostęp do wielu informacji, którymi kiedyś byliśmy zasypywani w każdej wspólnie spędzanej chwili. W związku z tym czujemy niepokój i godzinami zastanawiamy się, czy na pewno wszystko jest w porządku. Zadajemy sobie pytanie: „Co zrobiłem/zrobiłam nie tak, że mój syn/moja córka już nie chce ze mną rozmawiać?”. Do tego dochodzi fakt, iż wspólnych chwil jest coraz mniej. Nastolatek zdecydowanie preferuje samotne spędzanie czasu za zamkniętymi drzwiami swojego pokoju, a jeśli już decyduje się dzielić swoimi przeżyciami i odczuciami, na powierników tajemnic, bez żadnego zastanowienia, wybiera rówieśników. Kiedy jako dorośli zdezorientowani tym, co się dzieje (I dlaczego dzieje się to tak szybko? Przecież on dopiero uczył się chodzić!?!), chcemy ponownie zbliżyć się do naszego dziecka, obrywamy rykoszetem.
Nastolatki w swoich zachowaniach bywają nieprzewidywalne, wrażliwe na każdą usłyszaną uwagę, wybuchowe i impulsywne. Odpychają dorosłych, choć tak naprawdę bardzo potrzebują ich wsparcia i obecności.
Jak rozmawiać z nastolatkiem?
Jak budować bliskość z dorastającymi dziećmi, a przede wszystkim, w jaki sposób z nimi rozmawiać?
Pozwól mu mówić
Czas na bycie wysłuchanym przyjdzie później. To pierwsze i najważniejsze co możesz zrobić. Bo ile razy przerywasz swojemu dziecku już w pierwszych zdaniach, którymi z trudem (ale jednak!) decyduje się z Tobą podzielić?
Nastolatek: „Matko, jaka ta nowa nauczycielka jest beznadziejna…”
Rodzic: „Przestań tak mówić! Nie masz prawa w taki sposób wypowiadać się o osobach, które robią wszystko, by Cię czegokolwiek nauczyć!”
Brzmi znajomo? A gdyby spróbować inaczej?
Daj znać, że usłyszałeś / usłyszałaś. Dopytuj
Weź trzy spokojne, głębokie wdechy. Wypuść powietrze powoli i pozwól mówić mu dalej. Spróbuj oddać to, co słyszysz i spokojnie (o ile to możliwe) czekaj na dalszą część (np. Słyszę, że uważasz, że Twoja nowa nauczycielka języka angielskiego jest beznadziejna).
Dopytuj, jednocześnie ciekawiąc się odpowiedziami (Dlaczego tak uważasz? Po czym tak wnioskujesz?). Pozwól swojemu nastolatkowi samemu dojść do pewnych wniosków.
Obdarz uwagą
Często, gdy damy młodemu człowiekowi wypowiedzieć się w danym temacie, obdarzymy go uwagą, której tak potrzebuje. Pokażemy, że to, co mówi (choćbyśmy się z tym nie zgadzali), jest dla nas ważne i sam dojdzie do konstruktywnych wniosków („W sumie to zadała nam sporo do domu, ale lekcja była nawet ok”).
Może nie stanie się tak przy pierwszej rozmowie, ale dajmy mu czas. Nastolatek ma prawo wnioskować pochopnie, oceniać pod wpływem impulsu. To naszym zadaniem jest uczyć go momentów zatrzymania i głębszej refleksji. Tak często kłócimy się o to, kto ma racje i kto w dyskusji będzie mieć ostatnie słowo, kto będzie górą. Boimy się o swoją pozycję. Tylko czy naprawdę chodzi o to, kto wygra? Dziecko czy rodzic? Czy rzeczywiście zwycięzca jest tylko jeden, a drugi przegrywa?
Zaciekaw się tym, co mówi
Słuchając, budujemy więź. Pokazujemy naszemu dorastającemu dziecku, że jest dla nas ważne takie, jakie jest. Więź jest czymś, czego nie da się kupić za żadne pieniądze. Możemy ją zbudować poprzez uważność i zaciekawienie się tym, w jaki sposób kształtuje się tożsamość naszego dziecka. Tego, w jaki sposób myśli, podejmuje pierwsze małe decyzje, w jaki sposób spostrzega rzeczywistość. Tym sposobem pokazujemy, że jesteśmy przy nim. Zawsze – nawet teraz, gdy dorasta. Tak zbudowana więź sprawi, że nasze drogi nie rozejdą się w momencie przekroczenia przez dziecko magicznej granicy 18 lat. Będą inne – bo przecież okres dorastania zakłada przebudowę naszych stosunków z relacji zależności do relacji bardziej partnerskich. Ale co najważniejsze będą trwałe.
Anna Ślęczek -psycholog, pedagog, psychoterapeutka Gestalt.
Psycholog Wrocław – umów wizytę online lub telefonicznie
Zapraszamy! Ośrodek Psychoterapii Przystań
