Depresja u dzieci i młodzieży – jakie są objawy i jak ją wyleczyć? Ujęcie poznawczo – behawioralne
W ostatnich latach temat depresji u dzieci i młodzieży zyskuje coraz większą popularność. Jako społeczeństwo posiadamy coraz większą wiedzę i rozumienie depresji jako choroby, a nie przejawów lenistwa czy też niedojrzałości dziecka. Kiedy dziecko cierpi z powodu depresji, ciężko jest rodzicom znaleźć skuteczne sposoby na poprawę nastroju dziecka – wspólne spacery, czy spędzenie razem czasu nie wystarczają. Konieczne wówczas jest udanie się po pomoc do specjalistów – lekarza psychiatry, psychoterapeuty.
Jakie są objawy tzw. dużej depresji? Czym różni się depresja u dzieci i młodzieży od depresji u osób dorosłych?
Depresję rozpoznajemy zgodnie z kryteriami opisanymi w klasyfikacjach ICD (obowiązuje w Polsce) bądź DSM. Możemy zatem zauważyd, że mamy do czynienia z chorobą a nie „złym zachowaniem dziecka”. O depresji mówimy (za DSM V), jeśli w ciągu dwóch tygodni pojawiła się zmiana w dotychczasowym funkcjonowaniu dziecka i zaobserwowaliśmy u niego pięd lub więcej objawów, w tym jeden z nich to obniżony nastrój lub utrata zainteresowao. Przez większą częśd dnia u dziecka dominuje:
- obniżony nastrój, bądź też poirytowanie, rozdrażnienie (w tym różni się ona od depresji u osób dorosłych);
- prawie każdego dnia znacząco osłabiło się zainteresowanie dziecka aktywnościami, czerpaniem z nich przyjemności;
- możemy zaobserwować również spadek wagi mimo braku diety, jak również spadek, czy też wzrost apetytu. U dzieci możemy obserwowad nie osiąganie wagi adekwatnej do wieku
rozwojowego (zgodnie z siatką centylową).
Do innych objawów depresji należą:
- wzmożona sennośd lub trudności ze snem,
- pobudzenie psychoruchowe, bądź spowolnienie,
- spadek energii,
- poczucie bezwartościowości, nieadekwatne poczucie winy,
- osłabiona koncentracja uwagi, trudności z podejmowaniem decyzji,
- powracające myśli o śmierci.
Leczenie depresji u dzieci i młodzieży
- Leczenie depresji u dzieci i młodzieży wymaga innych oddziaływań niż w przypadku osób dorosłych. Niezwykle ważne jest angażowanie rodziców w pomoc dziecku, jak również wsparcie dziecka zarówno w środowisku domowym, jak i szkolnym. W terapii depresji u dzieci i młodzieży bardzo ważne jest zrozumienie, co doprowadziło do depresji, jak również to, co ją podtrzymuje.
Do głównych interwencji terapeutycznych należą: - ocena ryzyka samobójstwa, zapewnienie bezpieczeństwa;
- psychoedukacja (w tym zidentyfikowanie czynników podtrzymujących depresję);
- edukacja na temat emocji;
- angażowanie całej rodziny (psychoedukacja, treningi umiejętności rodzicielskich, współpraca z lekarzem);
- tzw. aktywizacja behawioralna (angażowanie w różne aktywności, które sprawiają przyjemność);
- nauka rozwiązywania problemów, chwalenia siebie, umiejętności radzenia sobie z porażkami;
- kształtowanie nowych, bardziej adaptacyjnych przekonań na swój temat.
W pracy z dziećmi i młodzieżą najważniejszym składnikiem terapii jest relacja terapeutyczna.
Przydatna literatura:
Bibliografia:
- Ambroziak K., Kołakowski A., Siwek K. Depresja nastolatków. Jak ją zrozumieć i pokonać. GWP, Sopot 2018.
- Kendall P. Terapia dzieci i młodzieży. Procedury poznawczo – behawioralne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
- Loose Ch., Graaf P., Zarbock G. Terapia schematów dzieci i młodzieży. GWP, Sopot 2017.
- Morrison J., Flegel K. Wywiad diagnostyczny z dziećmi i młodzieżą. Rozpoznanie zgodne z DSM – 5. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2018.
Karolina Pietrzak – psycholog, certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-bahawioralna. W Ośrodku Psychoterapii Przystań prowadzi psychoterapię indywidualną osób dorosłych i młodzieży.
