Psychoterapia indywidualna to spotkanie dwóch osób – psychoterapeuty i pacjenta, których uwaga, wysiłek i zaangażowanie mają na celu zwiększyć samoświadomość osoby korzystającej z psychoterapii, a tym samym pomóc jej odzyskać kontrolę nad swoim życiem i uczynić je, jeżeli nie szczęśliwszym, to bardziej satysfakcjonującym. Celem psychoterapii jest zmniejszenie cierpienia, z którym często na psychoterapię się zgłaszamy, cierpienia, które przejawiać się może na wiele sposobów.
Głównym narzędziem psychoterapii jest rozmowa, dlatego też czasami psychoterapia nazywana jest “leczeniem rozmową”. Jednak nie tylko słowa, ale także to, co się dzieje w sferze pozawerbalnej – relacja terapeutyczna – ma niebywałe znaczenie. To, co istotne, to to, że ani rozmowa, ani relacja terapeutyczna nie przypominają tego, co znamy z naszej codzienności – z innych rozmów, czy innych relacji z ludźmi. Dlatego też psychoterapia nie jest ani rozmową przy kawie, ani spotkaniem z przyjaciółką, ani wysłuchiwaniem rad. Tak jak spotkanie przy kawie nie zastąpi psychoterapii, tak samo psychoterapia nie zastąpi bliskich relacji z innymi ludźmi.
Tym, co najbardziej wyróżnia relację między psychoterapeutą a pacjentem, jest asymetria relacji. Oznacza to, że pacjent, jego emocje, przeżycia, doświadczenia, wspomnienia stanowią główny temat rozmowy. Pacjent opowiada o sobie, odsłania się, zaprasza psychoterapeutę do świata swoich przeżyć, podczas gdy psychoterapeuta nie odpowiada tym samym – nie opowiada o sobie, swoim życiu, a swoimi emocjami czy reakcjami dzieli się z pacjentem nie dla własnej korzyści czy ulgi, lecz po to, by pomóc pacjentowi lepiej zrozumieć siebie.
Relacja psychoterapeutyczna ograniczona jest też co do czasu i przestrzeni. Sesje odbywają się o stałych, ustalonych porach, a kontakt poza nimi jest ograniczony do minimum. Ograniczenie co do przestrzeni oznacza, że sesje odbywają się w gabinecie psychoterapeuty (albo online) i poza ten gabinet nie wychodzą.
Cel psychoterapii
Celem psychoterapii jest zwiększenie samoświadomości pacjenta, nauczenie go bardziej efektywnego korzystania z własnych zasobów. Chodzi o to, żeby osoba kończąca psychoterapię lepiej rozumiała siebie, swoje emocje, dotychczasowe podejmowane decyzje, była samoświadoma i wyposażona w „narzędzia” radzenia sobie z trudnościami, a przez to zyskała wolność wyboru, żeby decyzje, które podejmuje w życiu były świadome, a nie podyktowane lękiem, przyzwyczajeniem, nawykiem.
Jednocześnie większe rozumienie siebie pozwala na lepsze rozumienie innych, a to z kolei przekłada się na jakość relacji z innymi ludźmi. Często, nawet jeżeli głównym zgłoszeniem nie są relacje z innymi, zakończona psychoterapia skutkuje polepszeniem więzi z innymi.
Konsultacje psychoterapeutyczne
Psychoterapie poprzedza kilka (średnio dwie – trzy) spotkań konsultacyjnych. Konsultacje są to spotkania, których efektem może, ale nie musi, być decyzja o rozpoczęciu psychoterapii. Konsultacje mogą zakończyć się także skierowaniem do innego specjalisty (np. terapeuty uzależnień) czy zaleceniem podjęcia innych działań, np. innego rodzaju terapii (np. terapii grupowej, psychoterapii par), treningu itd.
Podczas konsultacji psychoterapeuta poznaje osobę, która do niego przychodzi oraz stara się zrozumieć problem, z jaki ona się zgłasza. Poza przeprowadzeniem wywiadu dotyczącego aktualnej osobistej, rodzinnej i zawodowej sytuacji pacjenta, psychoterapeuta pyta o ewentualne wcześniejsze doświadczenia terapeutyczne, choroby, hospitalizacje itd. Padają też pytania o przeszłość, istotne wydarzenia z naszego życia, dzieciństwo. Przeżycia z okresu dzieciństwa to matryca, na której nakładają się późniejsze doświadczenia, dlatego tak ważne jest, by psychoterapeuta mógł wyobrazić sobie, co nas ukształtowało.
Ważnymi obszarami, o które mogą paść też pytania podczas konsultacji, są też relacje z ludźmi, sposób radzenia sobie ze stresem, napięciem, złością, to, jak wyrażamy emocje.
Podczas konsultacji jest też miejsce na wniesienie przez pacjenta tych kwestii, które wydają mu się ważne , czy zadanie pytań.
Konsultacje to czas, kiedy psychoterapeuta stara się jak najlepiej zrozumieć zgłoszenie pacjenta na tle jego wcześniejszych doświadczeń i całościowego sposobu funkcjonowania. Szerokie ujęcie problemu daje możliwość zaproponowania najbardziej odpowiedniej formy psychoterapii.
Podczas kiedy psychoterapeuta stara się zrozumieć problem osoby konsultowanej, ta ma możliwość sprawdzenia, jak czuje się w relacji z psychoterapeutą. Jest to ważne, ponieważ skuteczność psychoterapii opiera się w dużym stopniu na relacji psychoterapeutycznej. Dlatego też wybierając psychoterapeutę poza jego wykształceniem, kwalifikacjami, doświadczeniem, warto kierować się tym, jak się czujemy w relacji z nim. Ważne jest to, czy jest to osoba, do której czuję zaufanie, czy wyobrażam sobie (nawet jeżeli na ten monet jest to trudne) “otworzyć się” przed tą osobą czyli szczerze mówić o sobie, swoich przeżyciach, obawach, doświadczeniach, fantazjach, czy mam poczucie, że terapeuta znajdzie równowagę pomiędzy wspieraniem, a konfrontowaniem z tym, co trudne.
Zakończenie konsultacji psychoterapeutycznych
Konsultacja kończy się decyzją o podjęciu psychoterapii, kiedy obydwie strony:
– czują, że mogą razem współpracować i nie ma ku temu przeciwwskazań (np. nie znają się z innych sytuacji, nie łączy ich znajomość innych osób);
– są zgodne co do celu psychoterapii;
– nie ma przeciwwskazań do podjęcia psychoterapii (np. uzależnienie);
– proponowane zasady psychoterapii są do przyjęcia przez osobę zgłaszającą się.
Efekt konsultacji psychoterapeutycznych
Efektem konsultacji, jeżeli zapada obopólna decyzja o podjęciu psychoterapii, jest ustalenie kontraktu psychoterapeutycznego, który zawiera:
– cel psychoterapii,
– formę psychoterapii,
– jeżeli to jest psychoterapia ograniczona w czasie, to ilość sesji,
– częstotliwość spotkań,
– sposób płatności i zasady odwoływania psychoterapii,
– dodatkowe ustalenia, jeżeli takie są.
W trakcie konsultacji ustalana jest też częstotliwość sesji. W naszym Ośrodku zazwyczaj proponujemy pracę z częstotliwością raz w tygodniu. Ustalony dzień tygodnia i godzina psychoterapii to stały termin sesji.
Proponujemy psychoterapię indywidualną we Wrocławiu:
– krótkoterminową,
– długoterminową.
Psychoterapia krótkoterminowa
Psychoterapia indywidualna krótkoterminowa (inaczej psychoterapia ograniczona w czasie) to psychoterapia z góry określoną ilością spotkań (ilość sesji ustala się podczas konsultacji i zawierania kontraktu psychoterapeutycznego). Zazwyczaj jest to od 12 do 52 sesji. Poza ilością spotkań konieczne jest ustalenie wątku ogniskowego, czyli tematu (obszaru i zakresu), nad którym będziemy pracować podczas sesji. Mniejsza ilość sesji wymaga bardziej precyzyjnego określenia obszaru do pracy. Większy rygor psychoterapii krótkoterminowej wymaga też pamiętania także o ustalonym temacie psychoterapii i koncentrowania się w większym stopniu (niż w przypadku psychoterapii długoterminowej) na teraźniejszości.
Psychoterapia krótkoterminowa prowadzona może być w cyklach. Po zakończeniu i zamknięciu jednego cyklu następuje co najmniej 3- 4 miesięczna przerwa. Jeżeli pojawia się potrzeba kontynuowania psychoterapii, co najmniej po tym czasie możliwa jest kolejna konsultacja.
Psychoterapia długoterminowa
Psychoterapia indywidualna długoterminowa (inaczej nieograniczona w czasie) nie ma z góry ustalonego terminu zakończenia. Koniec wyznacza realizacja celu terapeutycznego ustalonego na początku psychoterapii bądź obopólna decyzja psychoterapeuty i pacjenta. O końcu psychoterapii w terapii długoterminowej rozmawia się z wyprzedzeniem, czasem nawet kilkumiesięcznym (zależy to od długości trwania psychoterapii). W psychoterapii długoterminowej cel terapii może być ustalony mniej szczegółowo niż w psychoterapii krótkoterminowej (np. umawiamy się na pracę nad relacjami z innymi ludźmi, a nie szczegółowo, jak w psychoterapii krótkoterminowej np. ze współpracownikami z pracy), a także może być bardziej złożony, wielowątkowy. Przy ustalaniu celu w psychoterapii długoterminowej, warto też ustalić, jakie przesłanki wskazywać będą, że cel został osiągnięty. Zazwyczaj wiąże się to z doprecyzowaniem ogólnych stwierdzeń. “Polepszenie relacji z innymi ludźmi”, “satysfakcjonująca praca”, “lepsza komunikacja w małżeństwie” brzmią obiecująco, ale są zbyt nieuchwytne.
W Ośrodku Psychoterapii Przystań we Wrocławiu oferujemy psychoterapię indywidualną prowadzoną w czterech nurtach:
– psychodynamicznym,
– poznawczo- behawioralnym,
– Gestalt,
– systemowym.
Psychoterapia psychodynamiczna
Psychoterapia psychodynamiczna opiera się na założeniu, że wczesne doświadczenia życiowe stanowią pewnego rodzaju matrycę dla tego, jak spostrzegamy świat, siebie w świecie, innych ludzi, jak nawiązujemy relacje, radzimy sobie ze emocjami, czy interpretujemy wydarzenia. Nasze dzieciństwo to pewnego rodzaju okulary, przez które patrzymy na świat. Nie oznacza to jednak, że psychoterapia będzie głównie skupiała się na dziecięcych doświadczeniach. Są one ważne, jak tło, jak coś, co nadaje kolorytu naszym teraźniejszym doświadczeniom, jednak na co dzień funkcjonujemy tu i teraz, i te problemy, doświadczane na co dzień, stanowią cel psychoterapii psychodynamicznej.
W psychoterapii psychodynamicznej ważna jest równowaga pomiędzy teraźniejszością a przeszłością – pomiędzy tym, co się dzieje z nami, z naszym ciałem, naszymi emocjami na co dzień, a tym, co ukształtowało nas w przeszłości. Dlatego teraźniejszość i wspomnienia z przeszłości to dwa tematy, które będą się ze sobą splatać podczas sesji.
Trzeci obszar do rozmów podczas sesji psychoterapii psychodynamicznej stanowi relacja między psychoterapeutą, a pacjentem. Podjęcie na konsultacjach decyzji, że chcę i mogę pracować z danym psychoterapeutą , nie oznacza, że relacji tej nie będą towarzyszyć różnorodne emocje. Dlaczego zresztą miałoby być inaczej, skoro relacje z ludźmi budzą w nas emocje? Paleta emocji, których możemy doświadczać na psychoterapii jest nieskończona – od radości, nadziei , wdzięczności, przez skrępowanie, wstyd, po złość, niechęć, poczucie krzywdy. Tak jak mówimy o emocjach przeżywanych wobec innych ludzi, tak samo warto mówić o tych kierowanych pod adresem psychoterapeuty, a psychoterapeuta psychodynamiczny będzie z pewnością o nie dopytywał. Relacja terapeutyczna często podobna jest do relacji, które wcześniej mieliśmy z ważnymi dla nas osobami, dlatego warto przyglądać się jej i badać ją w bezpiecznym zaciszu gabinetu.
Podczas sesji psychoterapii indywidualnej zazwyczaj też jesteśmy proszeni przez terapeutę o rozpoczynanie sesji. Może to budzić różnorodne emocje i reakcje – od zgody i akceptacji, po lęk, obawę i przysłowiową pustkę w głowie. Może to być trudnym doświadczeniem, daje jednak możlwość dzielenia się z psychoterapeutą wszystkim (myślami, emocjami, wspomnieniami, fantazjami, snami), co jest dla nas ważne, angażuje nas.
Prowadzimy także psychoterapię z elementami ISTDP. Skrót ISTDP po polsku oznacza Intensywną Krótkoterminową Psychoterapię Dynamiczną. Cechy charakteryzujące taki rodzaj terapii to aktywny pacjent i aktywny terapeuta. Terapeuta prowadzi terapię twarzą w twarz, wprost nazywa to, co się pojawia na bieżąco w relacji terapeutycznej pomiędzy nim a pacjentem. Mniej uwagi poświęca się historii życiowej pacjenta, choć ważne jest powiązanie doświadczanych przez niego obecnie trudności z konkretnymi doświadczeniami z przeszłości, tak aby zrozumienie pomagało w pozbyciu się tych trudności.
Terapia ISTDP
Terapia ISTDP to terapia, w której ważna jest regulacja lęku przez pacjenta. W trakcie psychoterapii uświadamia on sobie, w jaki sposób lęk pojawia się w jego ciele i uczy się samodzielnej jego regulacji, po to by umożliwić sobie przeżywanie także innych emocji czy uczuć bez lęku. Terapia jest intensywna, gdyż terapeuta koncentruje się na problemie wskazanym przez pacjenta i utrzymuje jego uwagę na doświadczanych sygnałach płynących z ciała. Dzięki temu wzrasta samoświadomość pacjenta, który stopniowo buduje zdolność do spokojnego pomieszczania coraz to szerszej gamy emocji wzbudzanych w rozmowie z terapeutą. Terapia jest krótkoterminowa, co oznacza zwykle kilkadziesiąt sesji terapeutycznych (20-50), które mogą być odbywane etapami.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo – behawioralna to oparta o dane naukowe forma leczenia za pomocą metod psychologicznych. Praca terapeutyczna opiera się na odkryciu zależności między myślami, zachowaniem a emocjami. Pozwala to dostrzec błędne koło, w którym często tkwimy, w konsekwencji czego nasze codzienne funkcjonowanie ulega pogorszeniu.
W terapii dążymy do zmiany sposobu myślenia, zachowań, nabywania nowych umiejętności. Niezwykle ważne jest przy tym zaangażowanie klienta w pracę nad zmianą, również poza sesjami.
Początkowym etapem terapii poznawczo-behawioralnej jest określenie wraz z pacjentem celu terapii, a następnie dobranie odpowiednich metod, w oparciu o indywidualną konceptualizację problemów osoby zgłaszającej się po pomoc. Na początku terapii skupiamy się na teraźniejszości, aby wspomóc codzienne funkcjonowanie. Wcześniejsze doświadczenia mają nam pomóc w lepszym zrozumieniu bieżącego funkcjonowania.
Terapia poznawczo- behawioralna uchodzi za bardziej krótkoterminową terapię niż inne nurty terapeutyczne (krótsza niż rok). W zależności od zgłaszanych przez pacjenta problemów, może przybierać jednak formę terapii długoterminowej, podzielonej na etapy pracy nastawione na realizację wyznaczonych celów.
Relacji terapeutycznej przyświeca zasada empiryzmu opartego na współpracy, tj. wspólne z pacjentem odkrywanie znaczenia nadawanego przez osobę swoim własnym doświadczeniom. To pacjent jest ekspertem w zakresie swoich problemów, a terapeuta wnosi do relacji terapeutycznej swoją wiedzę na temat mechanizmów powstawania problemów.
Do głównych technik stosowanych w terapii poznawczo- behawioralnej należą techniki poznawcze (m.in. sondowanie, skalowanie, poszukiwanie dowodów prawdziwości sądu, odgrywanie ról) oraz behawioralne (m.in. ekspozycje, eksperymenty). Ważnym elementem terapii jest również psychoedukacja, a więc wyposażanie pacjenta w wiedzę na temat diagnozy, natury zgłaszanych problemów, jak również nauka terminologii stosowanej w terapii poznawczo-behawioralnej, mającej na celu stosowanie wraz z terapeutą wspólnego języka w trakcie terapii.
Psychoterapia Gestalt
Psychoterapia Gestalt wywodzi się z nurtu psychologii humanistycznej. W jej centrum znajduje się człowiek, który postrzegany jest jako wyjątkowy i niepowtarzalny.
W nawiązanej z psychoterapeutą relacji, w atmosferze bezpieczeństwa, bezwarunkowej akceptacji i szacunku klient uczy się brania odpowiedzialności za swoje życie i podejmowane w nim decyzje. Pogłębia świadomość swoich reakcji na otoczenie i bodźce, których na co dzień doświadcza, oraz tego, skąd reakcje te biorą swój początek. Staje się świadomy swoich potrzeb – zarówno tych podstawowych związanych z troską i opieką, jak i wychodzących dalej – potrzeb rozwoju i samorealizacji
Gestalt uczy odkrywania i nazywania często uśpionego w nas potencjału. Jest to nurt, który nie skupia się wyłącznie na poradzeniu sobie z doświadczanymi objawami, ale wychodzi dalej wspierając jednostkę w poszukiwaniu właściwej sobie ścieżki rozwoju. Daje przestrzeń na poszukiwanie siebie i swojego miejsca w świecie, w taki sposób, by jak najlepiej móc realizować w nim swój potencjał. Niesie pomoc i wsparcie tym, którzy przeżywają trudności życiowe: zmagają się z różnego rodzaju cierpieniem, niepokojem, depresją, samotnością czy problemami w relacjach z innymi ludźmi. Pomaga tym, którzy utracili sens własnej egzystencji i wiarę we własne możliwości.
10 zasad terapii gestalt
- Żyj Teraz:zajmuj się teraźniejszością a nie przeszłością czy przyszłością.
- Żyj Tutaj:zajmuj się tym co jest obecne, nie tym czego nie ma.
- Poddaj się temu jaki jesteś:bądź taki jaki jesteś, akceptuj siebie.
- Przestań wyobrażać sobie:doświadczaj tego co jest rzeczywiste.
- Weź pełną odpowiedzialnośćza swoje czyny, uczucia i myśli – bądź uczciwy wobec siebie.
- Wyrażaj, a nie manipuluj, nie wyjaśniaj, nie usprawiedliwiaj, nie osądzaj.
- Doświadczajw pełni całej gamy emocji, tak nieprzyjemnych i bolesnych, jak i przyjemnych.
- Nie akceptujżadnych zewnętrznych żądań i poleceń: „powinieneś”, które są sprzeczne z Twoją wiedzą o sobie samym.
- Przestań niepotrzebnie myśleć:zamiast tego zobacz i posmakuj, bądź gotów do eksperymentowania, by napotkać nowe sytuacje.
- Bądź otwarty na zmianę i rozwój.
Podsumowanie możliwości terapii indywidualnej we wrocławskim ośrodku
Dzięki współpracy z szeregiem specjalistów, jesteśmy w stanie zaproponować najbardziej odpowiedni sposób terapii dopasowany do problemów pacjenta. W naszym ośrodku prowadzimy też dodatkowo warsztaty i zajęcia, które mogą doraźnie i edukacyjnie wesprzeć leczenie, czy dać wsparcie w trudnych życiowo sytuacjach. Zachęcamy do zapoznania się z pełną ofertą ośrodka.
