Skąd depresja bierze się u dzieci?
Dlaczego moje dziecko zachorowało na depresję? To pytanie zapewne zadaje sobie dużo zatroskanych rodziców. Warto na wstępie zaznaczyć jednak, że w początkowej fazie leczenia dziecka pytanie o powód nie jest najważniejsze. Powinniśmy w pierwszej kolejności zawsze skupić się na zapewnieniu dziecku bezpieczeństwa (m.in. w sytuacji pojawienia się myśli samobójczych) i dopasowaniu odpowiednich oddziaływań, by jego stan się poprawił (wsparcie lekarza psychiatry, psychologa czy psychoterapeuty, współpraca z rodzicami).
Spis treści:
Wsparcie nie tylko dziecka, ale również dla rodzica
Kiedy rodzice zadają mi pytanie o przyczynę zachorowania ich dziecka, widzę w tym pytaniu nie tylko troskę i chęć zrozumienia, co dzieje się ich dziecku, jak również poczucie winy, że przeoczyło się coś ważnego, czy też odpowiedzialności za to, co się stało. Niezwykle ważne jest zatem uzyskanie rzetelnej informacji na temat możliwych przyczyn depresji, jak również możliwość porozmawiania ze specjalistą, który pomoże nie tylko dziecku, jak również rodzicom odnaleźć się w tej sytuacji i okazać wsparcie.
W bardzo przystępny sposób piszą o tym chociażby autorzy podręcznika dla rodzica „Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać” Ambroziak K., Kołakowski A., Siwek K. (wyd. GWP, Sopot, 2018).
Depresja – geny czy środowisko?
Prawdą jest, że depresja może być dziedziczona. Jest to jednak duże uproszczenie. Kiedy w wywiadzie dotyczącym historii rodzinnej mamy informacje, iż bliska rodzina dziecka (rodzice czy dziadkowie) chorowała na depresję, miała ona ciężki, nawracający przebieg, zapala nam się czerwona lampka. Jednak jest to dla nas tylko informacja, że to dziecko ma po prostu większe ryzyko zachorowania na depresję niż jego rówieśnicy.
Już od najmłodszych lat możemy jako rodzice zaobserwować, że nasze dzieci różnią się między sobą pod kątem temperamentu, tego jak radzą sobie w nowych sytuacjach, jaką rolę przyjmują w grupie, jaką przejawiają wrażliwość emocjonalną. To bardzo bogate źródło wiedzy dla opiekuna. Możemy dzięki temu odpowiednio dopasować nasze oddziaływania do dziecka, tak aby ułatwić mu funkcjonowanie w środowisku szkolnym, rówieśniczym, zmniejszyć poziom doświadczanego stresu.
Oczywiście nie ma jednej odpowiedzi na pytanie o przyczynę depresji, podobnie jak w przypadku innych chorób. Możemy mówić o dziedziczeniu pewnej podatności, która może pod wpływem czynników środowiskowych rozwinąć się na przykład w depresję.
W skrócie możemy powiedzieć, że dziecko, które jest wrażliwe, zależy mu na akceptacji ze strony rówieśników, czy dobrych ocenach w szkole, kiedy odniesie porażkę w postaci odrzucenia ze strony innych dzieci lub nie odniesie znaczącego sukcesu w szkole, mimo włożonej pracy, może być bardziej podatne na zachorowanie na depresję w przyszłości niż dziecko o innej konstrukcji psychicznej, czy też podobnie wrażliwe ale nie mające negatywnych doświadczeń w ważnych dla siebie obszarach.
Warto tutaj wspomnieć o tym, czym są wymienione wyżej czynniki środowiskowe. Możemy je rozumieć jako niekorzystne wydarzenia życiowe, które pojawiają się w życiu dziecka, wpływają na jego funkcjonowanie, dostarczają dużego poziomu stresu, a wsparcie, jakie otrzymuje dziecko, jest niewystarczające.
Wspomniana wyżej podatność jak również środowisko, w którym dorasta dziecko, wpływają także na to w jaki sposób radzi ono sobie z pojawiającymi się problemami, w jaki sposób reguluje emocje, jak tłumaczy sobie porażki w ważnych dla siebie obszarach oraz jakiego rodzaju relacje buduje z rówieśnikami. Te wszystkie elementy łącznie mają ogromny wpływ na pojawienie się depresji u dziecka.
Dbając zatem o te obszary u naszych dzieci oraz mając na uwadze ich indywidualne cechy możemy przeciwdziałać, czy też odpowiednio wcześnie zareagować w przypadku pojawienia się objawów depresji.
Karolina Pietrzak – psycholożka, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, w Ośrodku Psychoterapii Przystań prowadzi psychoterapię indywidualną.
Bibliografia: Ambroziak K., Kołakowski A., Siwek K.: Depresja nastolatków. Jak ją rozpoznać, zrozumieć i pokonać, Wyd. GWP, Sopot 2018
Dowiedz się więcej:
Depresja u dzieci i młodzieży – jakie są objawy i jak ją wyleczyć? Ujęcie poznawczo – behawioralne
Psycholog Wrocław – umów wizytę online lub telefonicznie
Zapraszamy! Ośrodek Psychoterapii Przystań
