Macierzyństwo – tutaj potrzebne jest wsparcie

Decyzja o macierzyństwie to decyzja o wielkiej zmianie swojego życia. Śmiało można stwierdzić, że to taka zmiana, której nie da się w 100% zaplanować, skontrolować jej przebiegu i przewidzieć co w rezultacie przyniesie. Pojawienie się w rodzinie dziecka jest znaczące dla wszystkich jej członków.

Każdy z nich przeżywa to w specyficzny sposób. Każdy także zmienia się, wraz z tym doświadczeniem, w specyficzny sposób. Jednak szczególna rola przypisana jest osobie, która od początku będzie opiekowała się dzieckiem. W przeważającej większości jest to matka, a w artykule tym spróbuję nakreślić: z czym przede wszystkim zmaga się kobieta, wchodząc w nową rolę życiową, co oznacza pojęcie dostrojona matka, oraz jakie ma ono znaczenie dla psychiki dziecka. 

Spis treści:

• 9 miesięcy intensywnych zmian
• Koniec ciąży to dopiero początek
• Potrzeba matki jest absolutna
• Matka, która nadaje rozumienie
• Dbałość o siebie jest troską o dziecko

9 miesięcy intensywnych zmian

To, co przede wszystkim zauważalne jest dla otoczenia kobiety w ciąży, to zwiększający się rozmiar w talii. Jednak ogromne zmiany w ciele kobiety, pojawiają się zanim jeszcze ciąża jest widoczna. Dotyczą one przede wszystkim układów i narządów. Istotnym jest w tym procesie czas, bowiem wszystko rozgrywa się zaledwie w ciągu 9 miesięcy i jest bardzo dynamiczne. Ta intensywność może być zaskakująca, a nierzadko bywa przytłaczająca.

Większość zmian anatomicznych wywołują hormony i to one odpowiedzialne są za przeważającą część pojawiających się w tym okresie dolegliwości. Kobieta zmaga się w tym czasie nie tylko z rosnącą wagą, napięciem powiększających się piersi czy ciężkością nóg. Mogą dokuczać jej przykre objawy ze strony układu pokarmowego, kostnego czy krwionośnego. Okres ciąży to także czas sprzyjający labilności emocjonalnej. Kobieta może przeżywać lęk, niepokój związany z przebiegiem ciąży i porodu. Może pojawić się obniżony nastrój, wynikający z obawy o zdrowie swoje i dziecka, o przyszłość rodziny lub z niepewności dotyczącej nowej roli jaką przyjdzie jej pełnić. Może doświadczać także presji otoczenia, które próbuje pokazywać jej, co to znaczy być dobrą matką, określić kształt tej roli, zanim kobieta sama się z nią zapozna, oswoi i zacznie ją tworzyć osobiście.

Koniec ciąży to dopiero początek

Zmiany fizjologiczne nie kończą się wraz z porodem. Gdy dziecko jest już na świecie, kobieta staje w obliczu ogromnego wyzwania. Oto mały człowiek – całkowicie od niej zależny. Nie łatwo jest pogodzić potrzeby swoje – gdy zmęczone porodem i obolałe ciało woła o sen i wymaga regeneracji, z potrzebami dziecka, które nie ma żadnych umiejętności, aby je zaspokoić, ani też nie jest w stanie wytrzymać ich niezaspokojenia. Przestrzeń na zajęcie się wyłącznie sobą, troskliwe i pełne zaopiekowanie swoimi potrzebami, znacznie się zmniejsza. Dodatkowo, otoczenie teraz większą uwagę przywiązuje do nowonarodzonego dziecka i nie zawsze bywa wspierające. 

Rozumienie jak bardzo ważny jest dobrostan kobiety, którą czeka ciągła opieka nad niemowlęciem lub która już została mamą, może przynieść opis poniżej.

Potrzeba matki jest absolutna

Poród – doświadczenie opuszczenia łona, wyrzucenia poza bezpieczne, dotychczas znane miejsce, to dla człowieka doświadczenie pierwszej straty.  Od teraz “ jesteśmy ssącymi pierś, płaczącymi, trzymającymi się kurczowo matki oseskami (…) ”, a “lęk przed utratą matki to najwcześniejszy rodzaj paraliżującego strachu jaki znamy.” Jesteśmy bez szans na przeżycie, gdy nie ma jej fizycznie blisko nas, ale też bez szans na bezpieczne konstruowanie się wewnętrznego świata – świata naszego umysłu.

Matka, która nadaje rozumienie

Obecna emocjonalnie matka, kochająca i uważna na to co się dzieje z jej dzieckiem, potrafi dostrzec jego frustrację i zaoferować mu wsparcie. Chaotyczne jeszcze życie psychiczne dziecka, można porównać do rozrzuconych puzzli, które matka potrafi układać w całość. “Niemowlę – trzymające w ustach sutek, czule obejmowane przez matkę, ukojone dźwiękiem jej głosu, łagodnym spojrzeniem i spokojem ducha – czuje się kochane. Doświadcza siebie jako spójnej całości (…)” To, jak otaczająca je rzeczywistość będzie rozumiana i przeżywana w dorosłości, rozpoczyna się właśnie teraz – przy matce. 

Dbałość o siebie jest troską o dziecko

Staje się jasne, że kobieta, która z troską dba o siebie w ciąży, rodzi we wspierającym otoczeniu i może liczyć na pomoc swoich bliskich, z większą pewnością i łatwością wejdzie w nową rolę. Stan dostrojenia i wrażliwości emocjonalnej, mimo że pojawia się naturalnie, będzie pozbawiony znaczących zakłóceń. O wiele łatwiej przyjdzie jej zapewnienie dziecku schronienia przed nieprzewidywalnym światem, a sobie zrozumienia tego, czego doświadcza i pomieszczania tych emocji. 

Świadomość, co dla dziecka oznacza pojęcie dostrojonej matki, może być dla kobiety i dla jej bliskich niezwykle pomocna. Może być główną motywacją – dla kobiety do sięgania po potrzebne wsparcie i nie zostawania ze wszystkim samej. Może skutkować także większym zaangażowaniem się bliskich, w trudnym czasie połogu i jeśli potrzeba, także w późniejszym okresie. 

Iwona Bukowska-Jarosz
Psychoterapeutka w trakcie szkolenia.

Bibliografia
Judith Viorst, To, co musimy utracić, Zwierciadło
Margot Waddell, Światy wewnętrzne, Psychoanaliza i rozwój osobowości, Oficyna Ingenium

Dowiedz się więcej

Własne wybory dzieci wyzwaniem dla rodziców

Matka i dziecko – pierwsza najważniejsza więź

Psychoterapia par – kiedy warto o niej pomyśleć

Psycholog Wrocław – umów wizytę online lub telefonicznie 

Zapraszamy! Ośrodek Psychoterapii Przystań